รูจักพระไตรปิฎก

อาตมามีโอกาศได้อ่านหนังสือมากมายเกี่ยวกับพระพุทธศาสนาแล้วได้อ่านหนังสือของพระพรหมคุณาภรณ (ป. อ. ปยุตฺโต)จึงขออนุญาติคัดลอกมาให้สาธุชนได้อ่านสดับสติปัญญาเพราะคัดมาเพียงบางช่วงของหนังสือเท่านั้นที่เห็นว่าน่าสนใจ

รูจักพระไตรปิฎกพระพุทธศาสนาไมใชปรัชญา

เบื้องแรกตองรูความแตกตางระหวางศาสนากับปรัชญากอนปรัชญาเปนเรื่องของการคิดหาเหตุผล และถกเถียงกันในเรื่องเหตุ ผลนั้นเพื่อสันนิษฐานความจริง เรื่องที่ถกเถียงนั้นอาจจะไมเกี่ยวกับการดําเนินชีวิตที่เปนอยู เชน นักปรัชญาอาจจะถกเถียงกันวา จักรวาลหรือจักรภพเกิดขึ้นเมื่อไรและจะไปสิ้นสุดเมื่อไรโลกจะแตกเมื่อไร ชีวิตเกิดขึ้นเมื่อไร เปนตนนอกจากนั้น นักปรัชญาก็ ไม จําเปนตองดําเนินชีวิตตามหลักการอะไร หรือแมแตใหสอดคลองกับสิ่งที่ตนคิด เขาคิดหาเหตุผลหาความจริงของเขาไป โดยที่วาชีวิตสวนตัวอาจจะเปนไปในทางที่ตรงขามก็ได เชน นักปรัชญาบางคนอาจจะเปนคนคุมดี -คุมราย บางคนสํามะเลเทเมา บางคนมีทุกขจนกระทั่งฆาตัวตายแตศาสนาเปนเรื่องของการปฏิบัติ เรื่องของการดําเนินชีวิตหรือการนํามาใชใหเป นประโยชนในชี วิตจริง การปฏิบัตินั้นตองมีหลักการที่แนนอนอยางใดอยางหนึ่ง และจะตองมีจุดหมายชัดเจนดวยวาต องการอะไร การที่ตองมีขอปฏิบัติ ที่แนนอนและตองมีจุดหมายที่ชัดเจนนั้น ผูปฏิบัติก็ตองยอมรับหลักการอยางใดอยางหนึ่ง

และก็ตองถามตอไปวาจะยอมรับหลั กการที่บุคคลผูใดได คนพบหรือแสดงไว ซึ่งเราเรียกวาพระ “ศาสดา”เพราะฉะนั้น ผูปฏิบัติคือศาสนิกชน เริ่มตนก็ตองยอมรับหรือเชื่อการตรัสรูหรือการคนพบความจริงขององค พระศาสดา หรือยอมรับหลักการที่ศาสนานั้นได แสดงไว ซึ่งเราเรียกวาคําสอนเพราะฉะนั้นศาสนิกจึงมุงไปที่ตัวคําสอนของพระศาสดา หรือหลักการที่ศาสนาวางไว คําสอนของพระศาสดานั้นก็รวบรวมและรักษาสืบทอดกันไวในสิ่งที่เรียกกันวาคัมภีรในพระพุทธศาสนา เรียกคัมภีรที่รักษาคําสอนของพระพุทธเจาซึ่งเปนพระศาสดาของพระพุทธศาสนาวา “พระไตรปฎก”

พระไตรปฎก คือที่สถิตของพระศาสดา

คัมภีรศาสนา เชน ในพระพุทธศาสนาคือพระไตรปฎกนี้เปนมาตรฐาน เปนเกณฑตัดสินความเชื่อและการประพฤติปฏิบัติเปนที่มา เปนแหลงรักษาหลักการของศาสนานั้นๆ ถาคําสอนหรือหลักการที่ แท ของพระศาสดาที่รักษาไว ในพระไตรป ฎกหรือใน

คัมภีรนั้น สูญสิ้นหมดไป ก็ถือวาศาสนานั้นสูญสิ้นดังนั้น ศาสนาทั้งหลายจึงถือการรักษาคัมภีรศาสนาของตนเปนเรื่องสําคัญที่สุด และ พระพุทธศาสนาก็ถือวาการรักษาคัมภีรพระไตรปฎกเปนเรื่องใหญที่สุด แมแตในประวัติศาสตรชาติไทยของเรา มองยอนหลังไป ไมตองยาวไกล เพียงแคยุคกรุงธนบุรี และยุครัตนโกสินทรหลังกรุงเกาแตก เมื่อพระเจาตากสินมหาราชกูอิสรภาพไดรวบรวมคนไทย ตั้งกรุงธนบุรีสําเร็จ ก็ทรงดําเนินงานใหญในการฟนฟูพระพุทธศาสนา คื อ โปรดฯใหรวบรวมคัมภีรพระไตรปฎกจากหัวเมืองตางๆ มาคัดจัดตั้งเปนฉบับหลวง ที่จะเปนหลักของพระศาสนาสืบไปเมื่อพระพุทธยอดฟาจุฬาโลกมหาราช ทรงตั้งกรุงเทพฯเปนเมืองหลวงใหมเสร็จ จัดบานเมืองเรียบรอยแลว ก็โปรดฯใหมีการสังคายนา และคัดพระไตรปฎกฉบับหลวงขึ้นตั้งไว เปนหลักคูบานคูเมืองพระพุทธเจาเองไดตรัสไววา เมื่อพระองคปรินิพพานไปแลวธรรมวินัยที่ ทรงแสดงแลวและบัญญัติแลว แกสาวกทั้งหลายนั้นจะเปนศาสดาแทนพระองคสืบตอไป ธรรมวินัยนั้นเวลานี้อยูที่ไหนก็รักษาไวในพระไตรปฎก     ธรรมวินัย ก็คือหลักการและหลักเกณฑของพระพุทธศาสนาที่มาจากพุทธพจนและพุทธบัญญัติ ซึ่งเปนบรรทัดฐานที่ชัดเจนยิ่งหลักการที่สําคัญ อยางนิพพานซึ่งเปนจุดหมายสูงสุดของพระพุทธศาสนาดวยแลว ก็ จะตองมีความแนนอนวาเปนอยางไรเพราะวาศาสนิกหรือผูปฏิบัติทั้งหลาย ยังไมอาจรูเขาใจหลักการนี้ดวยประสบการณ ของตนเอง พระศาสดาจึงตองแสดงไว ใหชัดเทาที่จะใชภาษาสื่อสารใหสติปญญาของผูปฏิบัติรูเขาใจไดถามิฉะนั้น เมื่อปฏิบัติไป แทนที่ จะบรรลุ นิพพานของพระพุทธศาสนา ก็อาจจะกลายเปนนิพพานของฮินดูไป หรืออาจจะเขาถึงฌานสมาบัติ แลวก็เขาใจวานี่เปนนิพพาน หรือปฏิบัติไป รูสึกวาจิ ตไปเข ารวมกับสภาวะอยางใดอยางหนึ่ง แลวก็ นึกวานั่ นเปนนิพพานเพราะฉะนั้น หลักการที่สําคัญนี้ พระศาสดาจะตองวางไวอยางชัดเจนที่สุด เทาที่สติปญญาของคนที่ปฏิบัติซึ่งยังไมรูไดดวยตนเอง จะเขาใจไดพระไตรปฎกเป นแหลงรวมคําสั่งสอนของพระพุทธเจ า ที่เรียกวา “ธรรมวินัย” นี้ ตั้งแตเรื่องนิพพานซึ่งเปนจุดหมายสูงสุดลงมาทั้งคําสอนทางปญญา อยางไตรลักษณ ปฏิจจสมุปบาท ทั้งขอปฏิบัติคือไตรสิกขา ตลอดจนวินัยเชนที่เรียกวา  ศีล ๒๒๗ ของพระภิกษุสงฆ  ศีล ๑๐ ของสามเณร   และศีล ๕ ศีล ๘ ของอุบาสกอุบาสิกา ทั้งหมดนี้อาศัยพระไตรปฎกเปนแหลงรวบรวมไว และเปนมาตรฐานทั้งสิ้น

ควรจะยกพุทธพจน ที่ตรัสเมื่อจะปรินิพพาน มาย้ำเตือนพุทธศาสนิกชนกันไวเสมอๆ วา

โย โว อานนฺท มยา ธมฺโม จ วินโย จ เทสิโต ป ฺตฺโต, โส โวมมจฺจเยน สตฺถา

(ที.ม.๑๐/๑๔๑/๑๗๘)

แปลวา: “ดูกอนอานนท ธรรมและวินัยใดที่เราไดแสดง

แลว บัญญัติแลว แกเธอทั้งหลาย,ธรรมและวินัยนั้น เปน

ศาสดาของเธอทั้งหลาย เมื่อเราลวงลับไป”

เวลานี้ ธรรมวินัยที่ทรงตั้งไวเปนศาสดาแทนพระองคอยูที่ไหน

ก็อยูในพระไตรปฎก เพราะฉะนั้นจึงถือวา พระไตรปฎกเปนที่สถิต

ของพระพุทธเจา