พุทธบริษัทตองมีคุณสมบัติที่นาไววางใจ

นี่ก็เป็นอีกบทความหนึ่งที่น่าสนใจสำหรับชาวพุทธที่จะต้องศึกษาเอาเป็นแบบอย่างเป็นบทความเก่าของ                                  พระธรรมปิฎก(ป. อ. ปยุตฺโต)ีที่เขียนใว้อย่างน่าอ่านทีเดียว

จะรักษาพระพุทธศาสนาไดพุทธบริษัทตองมีคุณสมบัติที่นาไววางใจ

ธรรมเนียมในการแสดงธรรมที่ มีมาแตโบราณ ก็แสดงวาคนสมัยกอนได เอาใจใสให ความสําคัญแกหลักคําสอนในพระไตรปฎกตลอดมา เชน เวลาเทศน ก็จะตองตั้งบาลีนิกเขปบทขึ้นกอนคือ ยกคาถาพุทธภาษิต หรือพุทธพจนขึ้นมาตั้งเปนกระทูแล ว

วิสัชนาไป กับทั้งในระหวางอธิบาย ก็มีการยกพุทธพจนอื่นขึ้นมาอางตามโอกาสแนวปฏิบัติ นี้ ได สืบตอมาในหลักสูตรนักธรรมและธรรมศึกษาของคณะสงฆไทย คือ ในวิชาเรียงความแกกระทูธรรมที่วานี้ มิใชหมายความวาจะตองถือตามรูปแบบเก่าอยางนั้นแต เปนการเตือนกันวา รูปแบบวิธี อาจเปลี่ยนแปลงไปใหไดผลสมกาลสมัย แตในแงสาระก็คือ ใหเปนการอธิบายธรรม ตลอดจนแสดงทัศนะอยางอิงหลัก หรืออยางมีหลักฐานที่วานี้ มิใชเปนการติดคัมภีร แต เปนการซื่อตรงตอพระพุทธเจา หรือเคารพองคพระศาสดา เมื่อเราจะแสดงคําสอนที่เรียกวา พระพุทธศาสนา ก็ตองพยายามสื่อพุทธธรรมออกไปใหได

ไมใชอางชื่อพระพุทธศาสนา แตคําที่พูดไปกลายเปนเพียงความรูความเขาใจความคิดเห็นหรือประสบการณสวนตัวการติดคัมภีรนั้นเปนสุดโตงอีกทางหนึ่ง ตรงขามกับการสอนอยางเลื่อนลอย เราไมควรไปหาสุดโตง ๒ อยางนั้น แตควรดําเนินตาม

ทางสายกลาง ซึ่งเปนการปฏิบัติที่ถูกตอง คือการสอนอยางมีหลักมีที่ไปที่มา ที่อางอิงไดการปฏิบัติ อยางนี้ นอกจากเป็นการช้วยกันดํารงรักษาพระพุทธศาสนาแลว ก็เปนการทําใหมีเอกภาพในวงพุทธบริษัทดวยนอกจากนั้นก็จะเปนเครื่องชวยเรงเรากระตุนเตือน หรือเปนเงื่อนไขใหพระสงฆตองเอาใจใสศึกษาพุทธพจนในพระไตรปฎกประโยชนพิเศษอีกอยางหนึ่งที่ จะพลอยได ไปดวย ก็คื อพุทธบริษัทจะมีความสามารถปกปองพระธรรมวินัย ปดชองทางแหงปรัปวาท (คําจวงจาบพระธรรมวินัย) และรักษาพระพุทธศาสนาที่แทไวไดมิฉะนั้น เวลามีคําสอนแปลกปลอมเกิดขึ้น พุทธบริษัทเองก็สับสน ถูกคํากลาวอางพุทธพจน หรืออางพระไตรปฎกแบบบิดเบือนหรือปลอมปนก็เสียกระบวน ถ้าไมพลอยเขวไปก็ตั้งรับไมทัน  พูดวาไดเผยแพรคําสอนแปลกปลอมดวยวิธีการทุกรูปแบบ เชน

– ยกเอาคําบาลีในพระไตรปฎก และในอรรถกถาเปนตน

ขึ้นมาใช แตใสความหมายใหมตามลัทธิของตนเองเขาไปแทน

– อางพระไตรปฎก และอรรถกถาเปนตน อยางสับสนปนเป

กับลัทธิของตนบาง แปลยักเยื้องใหเขากับหรือสนับสนุนลัทธิของตนบาง

– เมื่อติดตันดานหลักฐานในพระไตรปฎก ก็เฉออกไป

• วาพระไตรปฎกบาลีบันทึกไวตกๆ หลนๆ เชื่อถือหรือใชเปนมาตรฐานไมได

• วาจะตองนําเอาพระไตรปฎกจีน เปนตน มารวมวินิจฉัย

• วาพระไตรปฎกเปนเพียงความคิดเห็น จะตองฟงคําวินิจฉัยของนักวิชาการ

– เอาหลั กฐาน การตีความ และความคิดเห็นของบุคคลมาทําใหสับสนกัน

– อางวาเปนเรื่องที่ปุถุชนไม อาจรูเขาใจได แต ตนได รูไดมองเห็นผลจากการปฏิบัติ

– ยกเอาทัศนะหรือมติของพระเถระมหาเถระหรือพระอาจารย

ที่เรียกวาเปนนักปฏิบัติที่พอจะเขาแนวของตนไดมาสนับสนุนลัทธิของตนถาพุทธบริษัทรูจักพระไตรปฎกบาลี และมั่นในหลักการของพระธรรมวินัย ที่จารึกไวในพระไตรปฎกบาลีนั้น แมมีใครมาอางหรือชักจูงอยางไร ก็ไมหวั่นไหว ไมไขวเขว และสามารถชวยกันระงับปญหาไดถาจะเปนพุทธบริษัทที่ดี ตามมาตรฐานของพระพุทธเจาถึงขั้นเปนที่ นาไววางใจที่ จะเปนศาสนทายาท รับมอบพระพุทธศาสนาจากพระบรมศาสดามาสืบทอดรักษาไว ได จะตองมีคุณสมบัติ ตามที่พระพุทธเจาตรัสแสดงไววา พระองคจะปรินิพพานตอเมื่อพุทธบริษัททั้ง ๔ ไมวาจะเปนภิกษุก็ตาม ภิกษุณีก็ตามอุบาสกก็ ตาม อุบาสิกาก็ตามมีคุณสมบัติ ๓ ประการตอไปนี้

(ที.ม.๑๐/๑๐๒/๑๓๒)

๑. ดานตนเอง

ก) รูเขาใจหลักธรรมคําสอนของพระพุทธเจา

ข) ปฏิบัติไดถูกตองตามหลักธรรมคําสอนนั้น

๒. ด านความสัมพันธกับผูอื่น ทั้ งมีความรูความสามารถ

และมีน้ำใจเมตตาที่จะเผื่อแผใหความรูธรรมแกผูอื่นได

๓. ดานหลักการ สามารถชี้แจงแกไขปรัปวาท คือคํากลาวราย

หรือความเขาใจคลาดเคลื่อนจากพระพุทธศาสนา

ความซื่อตรงตอหลักพระศาสนาและมีเมตตาตอประชาชนคือหัวใจของการรักษาระบบไตรสิกขาไวใหแกประชาสังคม

หลักเกณฑแหงมหาปเทสที่กลาวขางตน มีความจําเปนและยุติธรรม เพราะพระพุทธศาสนาไมมีการบังคับศรัทธา แตใหเสรีภาพ

แกทุกคนอยางเปดกวางที่สุดจึงตองมี หลักเกณฑ เปนมาตรฐานเหมือนอยางในสังคมประชาธิปไตย ซึ่งตองอยูดวยกฎหมายหรือกติกาดวยวิธี นี้ พระพุทธศาสนาตัวจริงที่เปนหลักการจึงอยู มาไดทามกลางประชาชนที่มีความรูความเขาใจในพระศาสนาตางๆ กันมากบางนอยบาง และมีความคิดเห็นหลากหลาย โดยที่สถาบันพระพุ ทธศาสนาอยูกั บเขาดวยเมตตา ไม ไปบังคับเขาใหตองเชื่อและทําตามเมื่อมองสังคมพุทธเถรวาทในวงกวาง ก็เปนคลายอยางที่ฝรั่งเปนตนบางพวกมามองวา เมืองไทยเหมือนมีพระพุทธศาสนา ๒แบบ คือ พุทธศาสนาตัวแทตัวจริง กับพุทธศาสนาแบบชาวบานแต นอกเหนือจากที่ วานี้ ยังมีอีกอย างหนึ่งที่ เขาอาจจะมองไมถึง คือสะพานเชื่อมระหวางพระพุทธศาสนา ๒ แบบนั้นที่วานี้หมายความวา ในขณะที่พระพุทธศาสนาแบบตัวแทดํารงรักษาหลักการแห งนิพพานที่เปนสภาวธรรมอสังขตะไวประชาชนอาจจะเชื่อถือเพี้ยนออกไปไกล จนแม แต มองพระนิ พพานเปนอมตมหานคร ดังคําประพันธ เชิงกวี ในภาษาบาลีและวรรณคดีเกาๆ ของไทย ทั้งสองอยางก็อยูคูกันมาได โดยไมอึดอัดขัดแยง เพียงแตคอยระวังโดยไมประมาท ไมใหถลําไปไกลแตขอสําคัญ ระหวาง ๒ แบบนั้น ที่วามีสะพานเชื่อม ก็คือ

พระพุทธศาสนาแบบตัวแทก็ จะคอยหาโอกาสแนะนําสั่งสอนหลักการที่แทจริงอยูเสมอ แลวในหมูประชาชนมากมายที่แตกตางหลากหลายเหลานั้น บางคนบางสวนก็จะทยอยกาวขึ้นมาสูพระพุทธศาสนาแบบตัวแทตัวจริงนั้น โดยนัยนี้การพัฒนาคน และพัฒนาสังคมก็เกิดขึ้นปจจัยสําคัญที่รักษาระบบนี้ไว ก็คือ การดํารงรักษาหลักการที่ แทจริงไวอย างมั่นคงดานหนึ่ ง และเสรีภาพทางปญญาของประชาชนในบรรยากาศแหงเมตตาอีกดานหนึ่ ง พรอมกับตั วประสานก็ คือการที่ พระสงฆ ปฏิบัติ ศาสนกิจนําธรรมวินัยที่ ไดเลาเรียนศึกษาปฏิบัติมาเผยแผสั่งสอนประชาชนโดยไมประมาทปญหาสําคัญที่เกิดขึ้น ซึ่งจะมาทําลายระบบที่

วามานี้เสีย ก็คือการฉวยโอกาสหาผลประโยชนจากศรัทธาของประชาชนชาวบานพรอมกับทําลายตัวหลักการที่แทของพระพุทธศาสนา ซึ่งจะทําใหสะพานเชื่อมระหวางพระพุทธศาสนา ๒ แบบนั้น พังทลายขาดไปดวย เหลือไว แตความสับสน

พรอมกับความสูญสิ้นของพระพุทธศาสนา และความเสื่อมสลายแหงประโยชนสุขของประชาชน